In de recent verschenen editie van Quintesse, wat volledig in het teken staat van het onderwerp allergie, staat ook een stuk over betoneczeem. Dit stuk is geschreven door onze collega’s van het Centrum van Huid en Arbeid (lees hier het volledige artikel). Betoneczeem, een eczeem dat veroorzaakt wordt door met name chroom hierin, wordt hierin onder andere door ons besproken. Dit komt nog steeds voor bij metselaars, maar ook bij werknemers van productie bedrijven van beton.
Wat is betoneczeem en hoe ontstaat het?
Wie met beton werkt, loopt kans op een vervelende huidaandoening: betoneczeem. Maar wat is het precies?
Betoneczeem is een vorm van contacteczeem die ontstaat door blootstelling aan bepaalde stoffen in cement, een belangrijk bestanddeel van beton. Beton wordt gemaakt van cement, water en ‘bulkcomponenten’ zoals zand en grind. Vaak worden er ook additieven toegevoegd om bijvoorbeeld de verwerkbaarheid of de uithardingstijd te beïnvloeden.
De rol van chroom in cement
Een van de belangrijkste veroorzakers van betoneczeem is chroom, met name in de vorm van chroom-6-verbindingen. Chroom komt in cement voor als kaliumdichromaat (K₂Cr₂O₇), een zoutvorm van chroom die allergische reacties en irritatie kan veroorzaken bij huidcontact.
Chroom-6 staat niet alleen bekend om zijn allergene werking, maar ook om zijn kankerverwekkende eigenschappen. Het gebruik van chroom-6 is inmiddels in de meeste sectoren verboden. Toch zijn er nog situaties waar mensen eraan blootgesteld worden, zoals in de vliegtuig- en defensie-industrie.
Gelukkig bevat cement tegenwoordig stoffen die de schadelijke werking van chroom-6 tegengaan. Dankzij Europese regelgeving mag cement maximaal 0,0002% chroom-6 bevatten (Richtlijn 2003/53/EG). In Nederland wordt sinds 2005 vrijwel alleen cement gebruikt waarin een reductiemiddel is toegevoegd dat chroom-6 omzet naar het minder schadelijke chroom-3. Dit heeft geleid tot een sterke daling van handeczeem bij mensen in de bouwsector.
Andere irriterende stoffen in cement
Cement bevat naast chroom ook andere chemische stoffen die de huid kunnen irriteren, zoals:
Calciumoxide (CaO) – wordt bij contact met water omgezet in calciumhydroxide (Ca(OH)₂), een sterk alkalische stof met een pH van 11 tot 13.
Siliciumdioxide (SiO₂)
Aluminiumoxide (Al₂O₃)
Ijzeroxide (Fe₂O₃)
Magnesiumoxide (MgO)
Zwaveldioxide (SO₂)
Met name calciumhydroxide is erg belastend voor de huid. Het tast de natuurlijke huidbarrière aan, waardoor niet alleen irritatie optreedt, maar ook de kans op allergische reacties toeneemt.
Bescherming is essentieel
Werk je met beton of cement? Dan is goede huidbescherming essentieel. Denk aan:
Waterdichte handschoenen
Lange mouwen en broeken
Directe reiniging bij contact met nat cement
Gebruik van huidvriendelijke barrièremiddelen
Zo verklein je de kans op betoneczeem en zorg je goed voor je huid, ook op de werkvloer.
